Bài thơ Tức cảnh chiều thu miêu tả cảnh sắc trời thu có chút đơn sơ, đượm buồn nhưng lại vô cùng đẹp đẽ và lãng mạn. Đứng trước phong cảnh hữu tình này, thi sĩ dù không say cũng phải say. Đây là bài thơ dạng tức cảnh sinh tình, thể hiện tài nghệ văn chương của Bà Huyện Thanh Quan.
Bà Huyện Thanh Quan là một nữ thi sĩ nổi tiếng trong thời kỳ cuối thế kỷ XVIII đầu thế kỷ XIX. Bà sáng tác thơ rất ít nhưng hầu hết những tác phẩm của bà đều có giá trị to lớn. Trong đó phải kể đến các tác phẩm như Qua đèo Ngang, Chiều hôm nhớ nhà và Tức cảnh chiều thu. Thông qua các tác phẩm của mình, bà đã thể hiện tài năng văn chương sâu lắng cùng với nghệ thuật đặc sắc “tức cảnh sinh tình” thật trang nhã, đầy hình tượng.
Ngoài ra, tác giả cũng miêu tả về con người và hoạt động của họ. Các người dân ở làng đang trở về sau một ngày làm việc mệt mỏi. Họ vui vẻ nói chuyện, cười đùa và nói về những việc thường ngày. Một số trẻ em chơi đùa trên đường và tiếng cười vang vọng trong không khí.
Tác phẩm Tức cảnh chiều thu - Huyện Thanh Quan mang lại cho người đọc một cảm giác yên bình, êm đềm, trong lành. Tác giả miêu tả chi tiết về không gian và con người, tạo nên một bức tranh hoàn hảo về một vùng quê Việt Nam đẹp và thanh bình.
Bên cạnh đó, tác giả cũng sử dụng nhiều hình ảnh và phép tu từ để làm nổi bật tính thơ mộng của cảnh chiều thu và làm cho độc giả cảm nhận được sự đẹp đẽ và thanh tịnh của cảnh vật. Ngoài ra, tác giả cũng khéo léo sử dụng các từ ngữ và cấu trúc câu để tạo nên một không khí dễ chịu, tươi vui, nhẹ nhàng, dễ đọc và dễ hiểu.
Tức cảnh chiều thu - Huyện Thanh Quan là một tác phẩm văn học mang tính chất miêu tả và thể hiện sự tinh tế, sâu sắc của tác giả trong cách sử dụng ngôn ngữ để tả nên một bức tranh hoàn hảo về vùng quê Việt Nam yên bình và đẹp đẽ.
Bầu dốc gian sơn say chấp rượu
Túi lưng phong nguyệt nặng vì thơ
Câu thơ thứ năm “Bầu dốc gian sơn say chấp rượu” ý nói người đã chếnh choáng hơi men, cho dẫu đã tửu lượng trong người đã cạn hết một bầu rượu nhưng trước cảnh đẹp hữu tình như thế này thì lại càng muốn uống thêm cho say túy lúy, say chấp rượu. Cái say ở đây là không chỉ là say qua men rượu mà còn ngất ngây say mê trước cảnh đẹp độc đáo của quê hương.
Ở câu thơ tiếp theo, tác giả đã sử dụng cụm từ “Túi lưng phong nguyệt”, ý nói túi chứa chưa đầy gió trăng, vẫn còn lưng, đồng thời “cái túi” này cũng là cái túi đựng thơ của các nhà thơ xưa, thường đeo sau lưng.
Như vậy, câu “Túi lưng phong nguyệt nặng vì thơ” ý nói cái túi thơ dẫu chưa đầy, túi lưng phong nguyệt nhưng trước cảnh lãng mạn này thi nhân cũng ngẫu hứng, cảm thấy nôn nao hồn thơ, say đắm, nặng vì thơ.
Nói một cách ngắn gọn, cả hai câu thơ 5 và 6, ý chỉ thi nhân đứng trước phong cảnh hữu tình này dẫu không say, cũng phải say. Cho dẫu thơ chưa đầy túi, cũng ngây ngất chan chứa hồn thơ.
Cho hay cảnh cũng ưa người nhỉ
Thấy cảnh ai mà chẳng ngẩn ngơ.
Cảnh ưa người hay người ưa cảnh? Đây là một cách nói bóng bẩy, trữ tình, nhấn mạnh. Do đó, đứng trước cảnh thu đầy quyến rũ, có ai mà không cảm thấy ngỡ ngàng, đắm đuối, mê say đến ngẩn ngơ người.Tóm lại, Tức cảnh chiều thu - Huyện Thanh Quan là một tác phẩm văn học đẹp, sâu sắc và ý nghĩa. Tác giả đã sử dụng ngôn ngữ và hình ảnh để tạo nên một bức tranh hoàn hảo về cảnh vật và tâm trạng của con người trước thiên nhiên. Tác phẩm giúp người đọc có thể cảm nhận được sự đẹp đẽ và thanh tịnh của quê hương Việt Nam và cảm nhận được sự quan tâm của tác giả đến việc bảo vệ môi trường và duy trì giá trị văn hoá của đất nước.
